Persoonlijk leiderschap: wat moet je weten?

Je kent het misschien wel. Je klikt ’s morgens je mailbox open en je inbox zit stamp en stamp vol. Daarnaast heeft je takenlijst een behoorlijke lengte gekregen en biedt je agenda niet heel veel ruimte. En dan wil je ook nog wat tijd besteden aan je familie, vrienden en hobby’s… Voor je het weet voert stress hoogtij. En je vraagt je van tijd tot tijd af of je hier nu echt gelukkig van wordt.
Als ondernemer of leidinggevende heb je dit vast wel eens meegemaakt. Daarom heb je, naast zakelijk leiderschap, een andere set kwaliteiten nodig: persoonlijk leiderschap.

Als ondernemer of leidinggevende loop je hier vroeg of laat tegenaan. Toch is het ook een vak apart. Daarom gaan we hier dieper op in in een serie. In dit eerste deel kijken we naar het grote geheel. Wat is persoonlijk leiderschap. En waar bestaat het onder andere uit?

Wat is persoonlijk leiderschap eigenlijk?

Bij persoonlijk leiderschap heb je misschien nog niet echt een beeld. Betekent dat dan dat je jezelf moet leiden? Ja, daar komt het eigenlijk wel op neer. Je gaat de leiding nemen over je eigen dagelijks leven. Dat betekent een aantal dingen.
Zo ga je doelen voor jezelf stellen en een koers voor je eigen leven bepalen. Geen zorgen, dat klink zweveriger dan dat het in praktijk is. Feitelijk geef je jezelf zo handvatten om goede keuzes te maken.

Daarnaast ga je aan de slag met een aantal puur praktische zaken. Zo zorg je ervoor dat zoveel mogelijk uit je tijd kunt halen. En dat zonder jezelf voorbij te lopen. Je gaat dus ook aan de slag met bijvoorbeeld stressmanagement en het omgaan met emoties en belemmerende gedachten.

Waarom persoonlijk leiderschap belangrijker is dan ooit

Nu is persoonlijk leiderschap niet nieuw. Stephen R. Covey beschreef al een aantal belangrijke theorieën in 1989.¹ Toch is het vakgebied dat steeds belangrijker wordt. Nu steeds meer online gebeurt, krijgen we steeds meer informatie. En die kunnen we steeds sneller en op meer manieren uitwisselen. Waar je vroeger belde of een brief stuurde, krijg je tegenwoordig een e-mail of een bericht in een van de velen berichtenapps. We vergaderen “even snel” via een videocall. Niet zo gek dat je dan al snel overweldigd raakt.
Sinds thuiswerken ook steeds populairder wordt, lopen werk en privé ook sneller door elkaar. De een kan daar fantastisch mee omgaan. Maar het zou ook zomaar kunnen dat je er helemaal in vastloopt.

De kans dat je jezelf, voor je gevoel, voorbij loopt ligt steeds vaker en sneller op de loer. Zeker als je een uitdagende, leidinggevende functie hebt. Die gaat, net als je privéleven, eigenlijk continu door. En de verwachtingen… die worden er niet minder op.

Een aantal concrete handvatten

Je weet nu wat persoonlijk leiderschap is. Daarnaast heb je beeld op het ongekende belang. Maar hoe krijg je nu die grip op je dagelijks leven waar je naar op zoek bent? Daar zijn een aantal concrete handvatten voor.

Vind je eigen koers

Het begint misschien een beetje zweverig. Althans, zo klinkt het. Maar goed bekeken valt dat eigenlijk wel mee. Je begint met het vinden van je eigen koers. Oftewel: met bepalen wat je eigenlijk wilt doen en bereiken.

Lang niet iedereen staat daarbij stil. Je besteedt al snel tijd aan wat er op je pad komt. Als je dan terug kijkt, kan het zomaar zijn dat je eigenlijk liever iets anders had gedaan. Andere doelen nagestreefd of aan andere projecten had gewerkt.
Stel nu dat je het omdraait. In plaats van te doen wat op je pad komt, kies je wat je zou willen bereiken. Daar zet je vervolgens zelf de projecten op, die je een stapje dichter bij die doelen brengen.

Met deze kennis in je rugzak kun je ook de andere stappen beter uitvoeren.

Overweldiging tegengaan

Zoals je al eerder las, vliegt de informatie je tegenwoordig om de oren. Daar zit van alles tussen. Verwachtingen, taken, kansen, bedreigingen. En een flinke bak informatie waar je eigenlijk helemaal niets mee hoeft te doen.

Hoe kies je nu wat je wel en niet oppakt? En hoe voorkom je, dat je dagen niet vollopen met allerhande taken voor alles wat je wel wilt? Ook daar zijn gelukkig handvatten voor. Er zijn bijvoorbeeld verschillende technieken voor taak- en tijdmanagement. Van het alom bekende Eisenhowerschema tot complete systemen als Getting Things Done.

Door het inzicht van je eigen koers kun je ook gemakkelijker keuzes maken. Welke kansen probeer je te grijpen? Tegen welke bedreigingen ga je jezelf verdedigen? Een belangrijk onderdeel van persoonlijk leiderschap is keuzes maken.

Assertief zijn en nee zeggen

Leuk dat je hebt geleerd om overweldiging tegen te gaan. Maar ja, daardoor gaan mensen niet ineens minder van je verwachten. Die blijven je toch van alles aanbieden en je voor van alles vragen. Vaak goed bedoeld en het is en blijft een eer om gevraagd te worden…

Onthoudt een vuistregel: tegenover alles waar je “ja” tegen zegt, staat tenminste één “nee”. Als je die taak voor die collega nog oppakt, gaat dat ten koste van je vrije avond. Als je dit weekend niets doet en uitrust, gaat dat ten koste van de e-mails die je had kunnen beantwoorden.
Het is dus belangrijk om tactisch “nee” te zeggen tegen de dingen die je op je pad tegenkomt.

Nee zeggen hoeft niet altijd hard te zijn. Je kunt het ook vriendelijk doen, zonder de relatie met anderen onder druk te zetten. Het tactisch en vriendelijk nee zeggen is een volgende onmisbare peiler van persoonlijk leiderschap.

Omgaan met stress, emoties en gedachten

Tot nu toe klinkt het allemaal goed. Je kunt allerlei “maatregelen nemen” om je persoonlijke leiderschap vorm te geven. Toch zit er nog een addertje onder het gras. Want wat nu als je toch wat te ambitieus hebt gepland? Of als er dingen in je omgeving gebeuren die je uit koers drukken?

Soms zit je stomweg jezelf in de weg. Bijvoorbeeld door stress, emoties of belemmerende gedachten. Ook daar zul je, op de een of andere manier, grip op moeten krijgen. Je zult een manier moeten vinden om jezelf weer te motiveren en de stress te verlagen. En om de belemmerende gedachten om te vormen naar helpende gedachten.

Rust nemen

Goed, je hebt inmiddels van alles geleerd en ontwikkeld. Je hebt een koers uitgestippeld. Je kiest bewust waar je aandacht aan besteed. Je kunt effectief nee zeggen. En je kunt jezelf motiveren en je stress goed beheersen. Dan kun je nu blakend van de energie aan de slag, toch?

Ja, dat kan. Maar het is wel belangrijk om van tijd tot tijd even rust te nemen. Even opladen! De tijd vinden om te reflecteren en bij te komen.
Mensen zijn niet gemaakt om de hele dag aan te staan. En al helemaal niet als je dat dagen achter elkaar doet. Het is belangrijk om rustmomenten in te bouwen. Ook dat is daarom een belangrijk onderdeel van persoonlijk leiderschap.

Persoonlijk leiderschap ontwikkelen

Zoals je ziet, bestaat persoonlijk leiderschap uit een verzamelen eigenschappen. Kennis en vaardigheden die je nodig hebt. Die heb je niet van vandaag op morgen onder de knie. Neem je tijd om die te ontwikkelen. Oefen ze regelmatig gedurende je (werk-)dag.
Dat kun je zelf doen. Maar soms is het ook prettig om daar toch een beetje hulp bij in te schakelen. Je zult merken dat persoonlijk leiderschap echt toegevoegde waarde heeft. Schroom daarom vooral niet om hulp in te schakelen, als je die nodig hebt.

De kernpunten van persoonlijk leiderschap

• Persoonlijk leiderschap is sturing geven aan je eigen dagelijks leven.
• Het belang ervan wordt steeds groter door de groeiende hoeveelheid informatie en verwachtingen.
• Voor een goede aanpak heb je vijf peilers nodig:
  • een eigen koers;
  • omgaan met overweldiging;
  • nee zeggen;
  • omgaan met stress, emoties en gedachten;
  • en rust nemen.
• Je kunt persoonlijk leiderschap zelf ontwikkelen of samen met een coach.

Bronnen

1. Covey, Stephen R. (1989), De zeven eigenschappen voor effectief leiderschap, Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Business Contact ↩︎