Je eigen bedrijf beginnen, zo pak je dat aan!

Een eigen bedrijf beginnen, sommige mensen dromen ervan. Jij misschien ook wel. En tegen de tijd dat je op dit bericht bent uitgekomen, ben je toe aan de volgende stap. Je wilt stoppen met dromen en er echt werk van maken. Wat goed dat je zoveel lef hebt! Want een eigen bedrijf is best een flinke verantwoordelijkheid. En toch ook wel een sprong in het diepe, met alle onzekerheden van dien. Nu zijn ondernemers best bereid om risico’s te nemen, maar ook niet tegen elke prijs. En dus beginnen velen van hen alleen goed voorbereid aan een (nieuw) avontuur.

Hoe zorg jij dat je goed voorbereid de eerste stappen zet? En wat zijn die eerste stappen dan? Daarover vind je meer informatie in dit bericht. Ik neem je in vogelvlucht mee langs de belangrijkste tussenstappen. Op die manier gaan we van een goed idee naar de eerste stappen in de buitenwereld.

De eerste stap: lekker dagdromen

Een bedrijf beginnen doe je niet zomaar. Daar is eigenlijk altijd een bepaalde aanleiding voor. Je hebt een gat in de markt gevonden bijvoorbeeld. Je mist een bepaald product of dienst in de vorm die jij graag zou willen. Dus waarom zou je daar niet zelf iets voor bedenken?
Of misschien heb je bepaalde vaardigheden waar je heel veel plezier uit haalt. Waarom zou je die niet aan anderen beschikbaar stellen? En als je dan toch bezig bent, waarom zou je er dan niet proberen om er een boterham mee te verdienen?

Wat je droom ook is, maakt in dit stadium eigenlijk nog niet zoveel uit. Het belangrijkste is dat je een droom hebt Je weet op welke manier jij heel graag de wereld zou willen verrijken.
In deze allereerste stap is het goed om die droom eens te verkennen. Hoe zou dat er voor jou dan uitzien? Maak je nog even geen zorgen over grenzen en mogelijkheden. Laat je nog even niet beperkten door de realiteit van vandaag de dag. Maar droom even ongegeneerd verder over hoe jouw bedrijf eruit zou zien als echt alles mogelijk was!

Waarom zou je daar tijd in steken?

Dat klinkt misschien heel zweverig. En dat is het misschien ook wel een beetje. Maar het heeft ook een doel. Door een tijdje over je eigen bedrijf te dromen, krijgt het een meer concrete vorm. Je krijgt daardoor een beter beeld van wat je zou willen. En daarmee leg je de basis voor de volgende halte: de voorbereiding. Daarin maak je de dromen nog concreter, zodat een uitvoerbaar plan ontstaat.

De voorbereiding

Stel je eens voor dat je op reis wilt gaan. Stap je dan op een goede morgen je voordeur uit en zie je wel wat er gebeurt? Op zich is het best een spannend idee. Maar de kans is groot dat jij, net als ieder ander, toch wat meer voorbereidingen treft. Je bepaalt waar je heen wilt, hoe je daar komt en wat je mee moet nemen. Je pakt je koffers in en maakt een planning voor in ieder geval de heen- en terugreis.

Bij het beginnen van een eigen bedrijf komt een vergelijkbare voorbereiding kijken. In deze stap maak je je dromen concreter. Op deze manier vind je uit of je droom ook haalbaar en uitvoerbaar is. En als dat zo, maak je hiermee een plan om dit alles in praktijk te brengen.

Tijdens de voorbereidingen ga je een aantal dingen uitzoeken en op een rijtje zetten. Al deze informatie komt uiteindelijk samen in 1 document: het ondernemingsplan. Daarover lees je straks eerst wat meer. Daarna gaan we kijken naar de stappen die je neemt om het plan te vullen en zo je eigen bedrijf te “ontwerpen”.

Het ondernemingsplan: je eigen bedrijf op papier

Het ondernemingsplan is een veel besproken document. In praktijk zijn er heel veel opvattingen over de zin en onzin. En afhankelijk van wie het vraagt, kan ook de doelgroep nog wel eens verschillen. Veel mensen hebben bijvoorbeeld het idee dat je het schrijft voor de bank en andere financierders. En ja, die maken er ook graag gebruik van. Maar zij zijn lang niet de enigen die er iets mee kunnen.

De doelgroep van je ondernemingsplan

De belangrijkste doelgroep van het ondernemingsplan ben jij: de toekomstige ondernemer. Want uiteindelijk moet jij het bedrijf runnen. Helemaal alleen, of samen met anderen, dat maakt niet zoveel uit. Jij moet jezelf met vertrouwen in dit avontuur kunnen storten.
Ga je samen met anderen een eigen bedrijf beginnen? Dan is de toegevoegde waarde misschien nog wel groter. Want dan werken jullie in het document samen aan een gemeenschappelijk plan. Je komt er al vroeg achter waar jullie hetzelfde over denken en waar jullie over van mening verschillen. En je kunt in een vroeg stadium al bedenken hoe jullie het gemeenschappelijke idee straks in praktijk brengen.

Pas als jullie tevreden zijn, kun je het plan aanvullen voor andere doelgroepen. Dan kun je denken aan de bank en financierders. Maar denk bijvoorbeeld ook aan samenwerkingspartners. Misschien heb je wel een extra compagnon op het oog, die eerst overtuigd moet worden. Of wil je met een coach werken en hem alvast inzicht geven in wat je plannen zijn.
Ieder van die doelgroepen heeft zo zijn eigen behoeftes. De bank en financierders zullen voornamelijk geïnteresseerd zijn in de financiële kant. Terwijl die mogelijke compagnon wil weten wat je in praktijk van plan bent. En die coach? Die kan op basis van je plan bepalen waar hij je mee kan helpen.

Wat staat er in je ondernemingsplan?

Op internet kun je talloze sjablonen en checklists vinden. Daardoor kun je van je ondernemingsplan een invuloefening maken. In praktijk zijn er geen eisen voor hoe het plan eruit ziet. Het maakt, in principe, niet uit of je een document van 40 pagina’s maakt, of dat je de basis op de achterkant van een bierviltje pent en de rest in je hoofd uitwerkt. Sterker nog, er staat je niets in de weg om zonder ondernemingsplan een bedrijf te beginnen.
Mijn advies is wel om het plan echt uit te schrijven. Daardoor ben je bewuster met je plannen bezig. Daarnaast kun je het teruglezen en je plannen later nog beter maken.

Zoals gezegd maakt het niet uit hoe je het plan vormgeeft. Maar er staan eigenlijk altijd een aantal zaken in¹:

1. Een samenvatting
2. Je business kans
3. Het bedrijfsconcept
4. Het verdienmodel
5. Je productomschrijving
6. Het operationeel plan
7. Het verkoopplan
8. Het financieel plan
9. Het juridisch plan
10. En ten slotte het actieplan

Afhankelijk van de doelgroep kun onderdelen uitgebreider uitwerken. Daar ben je verder vrij in.

Goed voorbereid je eigen bedrijf beginnen

Nu je weet wat een ondernemingsplan is, kun je praktisch aan de slag. Grofweg doorloop je vier stappen: het marktonderzoek, de productontwikkeling, juridische keuzes maken en een financieel plaatje schetsen.

De markt onderzoeken

Natuurlijk ben jij heel enthousiast over je eigen idee. Maar het is ook de bedoeling dat anderen je producten en diensten straks gaan kopen. En dus wil je eigenlijk vooraf een inschatting van “de markt” maken. Je wilt weten of er genoeg vraag naar jouw diensten of producten is. En wat die mensen waar jij je op richt fijn vinden en wat niet. Persoonlijk denk ik dat dat laatste misschien wel het belangrijkste is. Want een goed product kun je op heel veel plaatsen krijgen. Een echt prettige ervaring, die precies bij jou past, is een stuk schaarser.

De doelgroep bepalen

Het eerste wat je te doen staat, is je doelgroep bepalen. Wie worden straks jouw laaiend enthousiaste klanten? Om alvast een zeepbel lek te prikken: “Iedereen” is geen doelgroep. Dat is veel te breed en het is praktisch onmogelijk om een product voor iedereen te maken. En dus ga je een schifting maken. Op wie ga je je wel richten, en op wie niet?
Hoe concreter je daarin bent, hoe makkelijker het jezelf maakt. De groep mensen wordt zo steeds kleiner en je kunt je steeds beter aanpassen op hun specifieke behoeften en voorkeuren. Stel dat je een computerwinkel hebt. Dan is je doelgroep “mensen die een computer gebruiken”. Maar ja, dat zijn er ook nog heel veel. Een beter voorbeeld is dan al “mensen die een computer voor hun werk gebruiken” of “mensen die hun computer gebruiken om games te spelen”. Beiden hebben hele anderen behoeften. En ze gaan graag naar een bedrijf dat precies in die behoeften kan voorzien. Hoe concreter je doelgroep, hoe beter je je bedrijfsmodel op heb kunt toesnijden.

Informatie over de doelgroep verzamelen

Er zijn heel veel manieren om de wensen en voorkeuren van doelgroepen vast te stellen. Via het internet kun je gemakkelijk met de juiste mensen in contact komen en het hen gewoon vragen. En als jouw doelgroep nou net geen internetgebruiker is? Dan kun je vast wel een andere plaats bedenken waar je hen kunt vinden. En door daarna simpel gezegd met je doelgroep in gesprek te gaan, krijg je een steeds beter beeld van hun behoeften, wensen en voorkeuren.
Onderzoek daarnaast ook of je doelgroep wel groot genoeg is om van te overleven. Bij een hele kleine doelgroep moet je vaak hogere prijzen vragen. En dan moet je ook wel zeker weten, dat zij bereid zijn om veel voor je te betalen.

Je product ontwikkelen

Nu je weet aan wie je je producten en diensten gaat leveren, kun je deze gaan ontwikkelen. Je kunt het gaan vormgeven en verpakken op een manier die je doelgroep aanspreekt.

Het is belangrijk dat je een product zo concreet mogelijk maakt. Mensen willen weten wat ze kopen. En als het allemaal maar een beetje vaag blijft wat ze precies krijgen, haken ze snel af.
Voor een fysiek product is dat vaak wel te doen. Maar voor diensten is dat lastiger. Die kun je niet vastpakken, van dichtbij bekijken en de kwaliteit ervan voelen. Wat dan vaak werkt, is om met concrete pakketten te gaan werken. Vertel mensen precies wat je gaat doen en wat ze dan, als je klaar bent, krijgen of bereiken.
Maak dat verder niet te technisch. Onthoud dat mensen een op zoek zijn naar oplossingen en niet naar technieken.

Denk ten slotte na over het verdienmodel dat je bij wilt gebruiken. Want verkopen is leuk, maar je moet er wel iets aan verdienen. Binnen het verdienmodel denk je na over de kosten en hoe je die kunt beheersen. En aan de andere kant kijk je naar de verkoopprijs en de manier waarop je die in rekening brengt. Daar lees je verderop meer over.

Juridische keuzes maken

Ten slotte moet je nog twee juridische keuzes maken voor je echt met je bedrijf kunt beginnen. Dit zijn je rechtsvorm en je bedrijfsnaam.

De rechtsvorm

De belangrijkste is de keuze van je rechtsvorm. De rechtsvorm is “juridisch” pakket dat je zakelijk wat rechten, plichten en mogelijkheden geeft.
Je hebt hierin twee soorten: natuurlijke personen en rechtspersonen. De meest bekende natuurlijke personen zijn de eenmanszaak en de v.o.f. (Vennootschap onder firma). Deze rechtsvormen zijn gemakkelijk op te richten en aan relatief weinig regels gebonden. Daar staat tegenover dat je hoofdelijk aansprakelijk bent voor de schulden die het bedrijf maakt. Dit wil zeggen dat je privé aansprakelijk bent als het zakelijk misgaat.

Een rechtspersoon geeft hierin meer zekerheid. Bekende vormen zijn de B.V. (besloten vennootschap) en de N.V. (naamloze vennootschap). Dit zijn eigen “personen”, die door jou worden bestuurd. Aan deze rechtsvormen zijn veel meer regels verbonden. En je kunt deze alleen laten oprichten door een notaris. Doordat het eigen “personen” zijn, ben je als bestuurder in principe niet hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van het bedrijf. Gaat het dus mis? Dan kunnen schuldeisers in principe niet aan jouw eigen geld komen.
Stichtingen en de meeste verenigingen zijn ook rechtspersonen. Deze hebben een bijzondere status, omdat zij hun winst altijd moeten gebruiken voor hun doelstellingen. Ze mogen de winst dus niet aan hun leden of bestuursleden uitkeren.

De bedrijfsnaam

Aansluitend moet je nadenken over de handelsnaam die je wilt gaan gebruiken. Oftewel: onder welke naam ga je zaken doen. Aan deze handelsnaam zitten een aantal regels. Zo mag deze geen verwarring oproepen met andere bedrijven. Of dat het geval is, hangt van een aantal factoren af. Daarover vertel ik je in een ander bericht graag meer.
Daarnaast mag je bedrijfsnaam geen inbreuk maken op merkrecht. Daarvoor check je het merkenregister van het BOIP.

Een financiële begroting maken

Als je het hen vraagt, zullen veel ondernemers zeggen dat het hen niet om het geld gaat. Ze ondernemen om iets toe te voegen. Om mensen blij te maken. Of omdat het hen zoveel vrijheid geeft. En als ervaren ondernemer kan ik je vertellen dat dat vaak ook echt zo is. Maar een bedrijf dat geen geld oplevert, is tegelijk geen lang leven beschoren. Dus moet je ook gaan nadenken over de financiële kant van je bedrijf.
Voor nu wil ik daarin twee dingen aanstippen: het verdienmodel en de financiële prognose.

Het verdienmodel

Het verdienmodel is de manier waarop je geld verdiend aan je producten en diensten. Dit wordt ook wel eens het business model genoemd. Je hebt hiervoor nog geen harde cijfers nodig. Die komen later aan bod. Wat je hier bepaalt, is hoe jij (of jullie) per verkoop geld gaan verdienen.

Er zijn heel veel verschillende verdienmodellen te bedenken. De meest traditionele manier is dat jij een product verkoopt en de klant daar in 1 keer voor betaalt. En bij veel dienstverleners is de nacalculatie, beter bekend als “uurtje, factuurtje” nog steeds erg gebruikelijk. En er zijn ook verdienmodellen waar je misschien wat minder snel aan denkt. Commerciële televisie en gratis diensten worden bijvoorbeeld betaald door sponsoren.

Met een eigen bedrijf hoef je je niet vast te klampen aan 1 verdienmodel. Je kunt er best een aantal gebruiken en zo je inkomstenstromen afstemmen op jouw behoeften. Neem bijvoorbeeld een pretpark. Die haalt inkomen uit de entreegelden, maar ook uit de verkoop van souvenirs, de horeca en het aanbieden van parkeerplaatsen. En ze halen daarnaast een stabiele inkomstenstroom uit de verkoop van abonnementen aan hun meest trouwe fans.
Op termijn zou je ook voor jouw bedrijf zo’n mix kunnen maken. Maar ik adviseer je om te beginnen met 1 of 2 verdienmodellen. Je kunt beter 1 ding goed uitwerken, dan alles tegelijk doen en een beetje beheersen.

De financiële prognose

Met het verdienmodel in de hand, kun je een financiële prognose maken. Hiervoor maak je een schatting van de verkopen in het eerste jaar. En daarmee stel je 5 overzichten op:

1. Een investeringsplan: een overzicht waaruit blijkt hoeveel geld je nodig hebt;
2. De openingsbalans: de balans bij het begin van je bedrijf;
3. De verwachte resultatenrekening: de verwachte inkomsten en bijbehorende uitgaven, en daarmee de winst die je verwacht te maken;
4. De liquiditeitsbegroting: een weergave van hoeveel geld er werkelijk binnenkomt en weer uitgaat, zodat je weet of je genoeg geld in kas hebt;
5. En de verwachte balans na een jaar.

Natuurlijk is dat allemaal koffie dik kijken. Je weet immers nu nog helemaal niet zeker hoeveel je zult gaan verkopen. Maar probeer een zo realistisch mogelijke inschatting te maken. Ook als je niet naar de bank gaat voor een financiering. Het geeft voor jezelf namelijk ook een goed beeld. Je kunt daarop bepalen of het je financieel wel oplevert wat je hoopt. Misschien kom je nu wel tot de conclusie, dat de investering in tijd en geld of het risico je veel te groot is voor de financiële opbrengst.

Klaar voor de start: echt je eigen bedrijf beginnen

Nu de voorbereidingen achter de rug zijn, ben je klaar voor het echte werk. Genoeg gefantaseerd, tijd om aan de slag te gaan! In deze fase ga je een aantal dingen regelen. Je moet je bedrijf officieel oprichten en het daarna organisatorisch inrichten.

Je bedrijf oprichten: naar de Kamer van Koophandel

Het is tijd om je bedrijf officieel het levenslicht te laten zien. En dat doe je bij de Kamer van Koophandel, kortweg “de KvK”. Deze organisatie beheert het Handelsregister. Ieder bedrijf moet daar wettelijk verplicht in worden ingeschreven.

Wil je een natuurlijke persoon inschrijven? Dan ga je zelf naar de KvK. Daar doorloop je samen met een medewerker de inschrijving. Voor de oprichting van een rechtspersoon ga je niet zelf naar de KvK. Dit moet worden gedaan door een notaris. Hij of zij stelt de oprichtingsakten op en schrijft het bedrijf vervolgens in bij de KvK.
Na afronding krijg je gelijk je dossiernummer, dat we in de volksmond “het KvK-nummer” noemen. Dit is een uniek registratienummer, dat alleen bij jouw bedrijf hoort. Hiermee kun je vervolgens allerlei zaken aanvragen en regelen. Denk aan een zakelijke bankrekening openen en contracten voor je bedrijf aangaan.

Je bedrijf organiseren, precies zoals jij het wilt

Nu echt alles geregeld is, kun je je eigen bedrijf helemaal gaan inrichten zoals jij dat wilt. Wat je daarvoor moet precies moet regelen, hangt eigenlijk helemaal van jouw bedrijf en verdienmodel af. Als je een winkel begint, zul je bijvoorbeeld een pand en een voorraad moeten organiseren. Maar als je aan de slag gaat als adviseur heb je niet meer dan boekhoudpakket en een bankrekening nodig om in ieder geval te kunnen beginnen. De rest kan altijd later nog.

Daarnaast denk je alvast na over de belangrijkste processen. Hoe ga je je verkopen regelen? Ga je mensen een offerte sturen? Of kopen ze online een pakket? Mogen je klanten achteraf betalen of niet? En krijgen ze een factuur of moeten ze langs de kassa en daar direct betalen?
Wat je hiermee bouwt noem je de klantreis of, in goed Engels, de customer journey. Je bepaalt wat mensen meemaken als ze zaken met je doen. Welke mogelijkheden ze hebben en wat er precies gebeurt als ze daar gebruik van maken. Het mooie van je eigen bedrijf beginnen: dat mag je helemaal zelf bepalen.

Samengevat: in drie stappen je eigen bedrijf beginnen

Om je eigen bedrijf te beginnen, doorloop je een drietal stappen. Allereerst dagdroom je over je idee. Je zorgt dat je het bedrijf van je dromen echt goed voor je ziet. Daarna bereid je je goed voor door een ondernemingsplan te schrijven. En ten slotte waag je de sprong echt in het diepe door je bedrijf in te schrijven en je klantreis in te richten.

Laat je dromen geen dromen blijven. Kom in actie en zet in ieder geval je ondernemingsplan op. Dan kun je goed voorbereiden en weloverwogen een beslissing nemen. Heb je hulp nodig of wil je over jouw idee sparren? Dan kun je altijd overwegen om een training te volgen of een mentor in de arm te nemen.

1. Bron: Cate, Ritzo ten en Ronald Mulder (2011), Ondernemen, tweede editie, pp. 37-38, Amsterdam: Pearson Education ↩︎